तरकारी खेतीले फेरिँदै किसानको जीवनशैली

मङि्सर १४

धनगढी । गोदावरी नगरपालिका–९ सेहरीका मिथुन चौधरीको दैनिकी तरकारी बारीमै वित्छ । बिहानै तरकारीको रेखदेख गर्न उनी बारीमै देखिन्छन् । पछिल्लो समयमा उनी तरकारी खेतीबाटै आर्थिक रुपमा सबल बनेका छन् । उनको बारीमा अहिले खुर्सानी, बन्दा, आलु, काउली, गोलभेडाको खेती भइरहेको छ ।
प्लस टु सम्मको अध्ययन पूरा गरेका चौधरीले अहिले १५ कठ्ठा जग्गामा व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेती गरिरहेका छन् । २०७३ सालदेखि व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेती गर्दै आएका उनले गत वर्ष मात्रै १३ लाख आम्दानी गरेको बताए ।
पहिले गहुँ र धानखेती भइरहेको उनको बारीमा अहिले तरकारी फलेको छ । उनले भने, ‘तरकारी खेतीबाट ११ जना परिवारको जीवन धान्न सहज भइरहेको छ । तरकारी खेतीबाट आएको आम्दानीले भाई मण्डल चौधरीलाई जेटिए पढाइ रहेको छु ।’
अहिले उनी तरकारीको बजार र मूल्यका विषयमा चासो राख्छन् । विषादीरहित अर्गानिक तरकारी उत्पादन गर्दै आएका चौधरीले उत्पादित तरकारी मोटरसाइकलमा बोकेर धनगढी र अत्तरिया बजारमा विक्री गर्ने गरेको बताए । ७ कठ्ठा जमिनमा आलु लगाएका चौधरीले आलु निकालेपछि प्याज लगाउने तयारी भइरहेको बताए ।
सोही गाउँका आलाराम चौधरीले पनि एक विघा जमिनमा तरकारी खेती गर्दै आएका छन् । पहिले आफैंलाई खाने तरकारी उत्पादन गर्दै आएका रानाले व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेती गर्न थालेपछि आर्थिक अवस्थामा सुधार आएको बताए ।
उनले भने, ‘अब तरकारी परिवारलाई खानका लागि मात्र नभएर नजिकैका बजारहरुमा पु¥याएर प्रमुख आम्दानीको स्रोतका रुपमा उत्पादन भइरहेको छ ।’ उनले उत्पादन गरेको बजार पनि अत्तरिया र धनगढी नै रहेको छ । उनले पनि वार्षिक रुपमा १२÷१५ लाख रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएको बताए । उनको बारीमा अहिले खुर्सानी, बन्दा, आलु, काउली, बेसार, गोलभेडा फल्दै गरेको छ ।
मिथुन, आलाराम तरकारी खेती गर्ने प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । उनी जस्ता १५ जनाले तरकारी खेतीबाट सहज रुपमा जीवन निर्वाह गर्दै आएका छन् । न्यु मनकामना कृषक समूह गठन गरेर उनीहरुको व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेती गर्दै आएका छन् । खेती सामूहिक जस्तो भए पनि उत्पादन भने व्यक्तिगत रुपमै लिइरहेका छन् । जसले गर्दा सेहरीका किसानहरु तरकारी खेतीमा हौसिएका छन् ।
न्यु मनकामना कृषक समूहका अध्यक्ष डमरु रानाका अनुसार २०८० सालमा स्थापना गरेको आफ्नो समुहमा आवद्ध किसान अहिले तरकारी खेती गरेर आत्मनिर्भर बनेका छन् ।
अध्यक्ष रानाले गत साल ६ कठ्ठामा आलु, टमाट बेचेर दुई लाद रुपैयाँ आम्दानी गरेको बताए । पहिला किसानहरुले खानलाई मात्र तरकारी लगाउने गरेकोमा अहिले व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेतीबाट राम्रो आम्दानी लिदै आएको उनले बताए ।
उनले न्यु मनकामना कृषक समूहमा आवद्ध किसानले व्यावसायिक रुपमा तरकारी खेतीबाट आम्दानी लिन थालेपछि गाउँका अन्य किसानले पनि पाठ सिकेर तरकारी खेती गर्दै आएको बताए ।
सो समूहमा आवद्ध किसानहरुले मासिक रुपमा रु. ३०० देखि ५०० सम्म नियमित रुपमा बचत गरेर रु. १८ लाख समूहको खातामा जम्मा भएको अध्यक्ष रानाको भनाइ छ । समूहको खातामा जम्मा भएको रकमबाट किसानलाई रकम आवश्यक परेमा रु. २५ हजार देखि दुई लाख सम्म विनाधितो ऋण लगानी गरिँदै आएको समूहका अध्यक्ष रानाको भनाइ छ ।
न्यु मनकामना कृषक समूहमा आवद्ध किसानलाई दुई वर्ष अघि ग्रामीण उद्यम तथा आर्थिक विकास आयोजना आर्थिक कोरिडोर डडेल्धुराले कृषि यन्त्र पावर टिलर, सिँचाईका लागि बोरिंग, मोटर, हजारी, क्रेट्स आदि खरिदका लागि रु. २२ लाख अनुदान दिएको अध्यक्ष रानाले बताए ।
समूहमा आवद्ध किसानलाई उक्त सामाग्री अनुदान दिएपछि तरकारी खेतीमा लाग्न हौसला मिलेको उनले बताए । किसानहरुले ग्रीन हाउस, बीउ र तरकारी खेती बारेको तालिम पाएपछि आफूहरुलाई व्यवसायिक रुपमा तरकारी खेतीमा लाग्न प्रेरित गरेको उनीहरुको भनाइ छ ।