भदौ १ धनगढी
सुदूरपश्चिममा आज ओल्के पर्व मनाइँदै छ । हरेक वर्ष भाद्र संक्रान्तिका दिन मनाइने सुदूरपश्चिमबासीको मौलिक पर्व ओल्के हर्षोल्लासका साथ मनाइन थालेको हो ।
यस पर्वमा आफ्ना मान्यजन,इष्टमित्रलाई उपहारका रुपमा पिँडालुको गाभा तथा अन्य हरियो सागपात दिएर स्वागत गर्ने विशिष्ट खालको मौलिक परम्परा रहेको छ ।
ओल्केमा विवाहिता छोरीलाई माइती घरमा बोलाएर मीठामीठा स्थानीय खानाका परिकार पकाएर खुवाउने प्रचलन रहिआएको छ । ओल्केमा भंगेरी पनि लगाउने गरिन्छ । भंगेरीको पात पिसेर हत्केला र खुट्टाको औँलामा लगाएर रङ्गाइन्छ । यसरी भँगेरी लगाउँदा हात र खुट्टामा देखिने छालासम्बन्धी रोगबाट बच्न सकिने जनविश्वास रहेको छ ।
ओल्के सामाजिक सद्भाव बढाउने पर्व भएको सुदूरपश्चिमाञ्चल साहित्य समाजका अध्यक्ष तीर्थराज पाण्डेयले बताए । उनले भने ‘यो सुदूरपश्चिमबासीको मौलिक पर्व हो । यसमा माया,स्नेह साँटासाँट हुन्छ । यसले सामाजिक सद्भाव बढाउने काम गरेको छ ।’
उनले ओल्केमा आफूभन्दा ठूलालाई ओल्को अर्थात उपहार दिने चलन रहेको बताउँदै पिँडालुको गाभा ओल्को दिने प्रचलन रहेको बताए ।
उनले भने ‘पहिले सम्रान्त वर्गलाई तल्लो वर्गका मानिसले भेट चढाउनु पर्ने परम्परा थियो । नचढाए उनीहरुले प्रतिशोध साध्ने गर्थे । त्यो हट्दै गएको छ र त्यसलाई हटाउनु पनि पर्छ । यसलाई आपसी मायाप्रेम साँटासाँट गर्ने पर्वको रुपमा मनाउनु पर्छ ।’
आज कै दिन ‘बुढी’ हाल्ने परम्परा पनि रहि आएको छ । ओल्के पर्वको दिन गाउँ नजिकको डाँडामा गाउँभरीका मानिस जम्मा भएर रूखबिरुवाका हाँगा र झ्याङ काटेर एक ठाउँमा थुप्रो बनाउने गरिन्छ । यसलाई स्थानीय भाषामा ‘बुढी हालेको’ भनिन्छ ।
आज हालिएको बुढी ठीक एक महिनापछि असोज संक्रान्तिको साँझ गाउँभरीका सबैजना जम्मा भएर पोल्ने चलन छ । यसलाई ‘बुढी पोल्ने’ भनिन्छ । बुढी पोलेपछि गाउँमा अनिष्ट एवं कुनै रोगको महामारी नआउने जनविश्वास रहिआएको छ । ओल्के पर्वका अवसरमा सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले आज प्रदेशभर सार्वजनिक बिदासमेत दिएको छ ।
