भदौ २ धनगढी
कैलालीको चुरे गाउँपालिका–५ खानीडाँडाका नरबहादुर तामाङलाई स्थानीय स्तरमा राजनीति र कृषि व्यवसाय दुवै क्षेत्रमा उत्तिकै सक्रिय व्यक्तिका रूपमा चिनिन्छ। लामो समयदेखि नेकपा एमालेको राजनीतिमा संलग्न रहँदै आएका तामाङले पार्टीका विभिन्न तहमा महत्वपूर्ण जिम्मेवारी सम्हाल्नुका साथै, कृषि व्यवसायलाई आफ्नो जीवनको आधार र समाज परिवर्तनको साधनका रूपमा अघि सारेका छन्।
तामाङ २०७४ सालको स्थानीय तह निर्वाचनमा वडाध्यक्ष पदमा निर्वाचित भए। पाँच वर्षे कार्यकाल उनले सफलतापूर्वक सम्पन्न गरे। सो अवधिमा उनले वडाभित्र विकास–निर्माण, आधारभूत पूर्वाधार विस्तार, शिक्षा र कृषिलाई प्राथमिकतामा राखेर काम गरे। २०७९ को स्थानीय तह निर्वाचनमा उनले गाउँपालिका अध्यक्षमा दाबी गरे पनि टिकट पाएनन्। तर निराश नबनी, पार्टीका अन्य उम्मेदवारलाई जिताउन उनी सक्रियतापूर्वक लागिपरे।
राजनीतिमा २०५० सालदेखि प्रवेश गरेका तामाङ पार्टीभित्र वडा सचिव, गाउँ कमिटी उपसचिव, उपाध्यक्ष हुँदै लामो समयसम्म संगठन विस्तार र समाजसेवामा क्रियाशील रहे। राजनीति भनेको समाज सेवाकै अर्को रूप हो भन्ने विश्वास राख्ने उनी आर्थिक उपार्जनका लागि आत्मनिर्भर कृषि व्यवसायतर्फ आकर्षित भए।
तामाङले कृषि व्यवसायलाई व्यक्तिगत नभई सामूहिक स्वरूप दिनुपर्नेमा जोड दिए। त्यसैका लागि उनले जनकल्याण कृषि सहकारीको स्थापना गरे। सहकारीमार्फत उनले स्थानीय किसानलाई बेमौसमी तरकारी खेतीतर्फ आकर्षित गराउँदै आत्मनिर्भर कृषक बनाउन सफल भएको बताउँछन्। स्थानीय उत्पादनलाई बजारसम्म पुर्याउन उनले सहकारीलाई माध्यम बनाएका छन्।
त्यस्तै, उनी १० वर्षसम्म शुक्र माध्यमिक विद्यालय व्यवस्थापन समिति, १० वर्षदेखि जनकल्याण कृषि सहकारी र सामुदायिक वनको अध्यक्ष पदमा रहेर सामाजिक दायित्व पनि बहन गरिसकेका छन्। शिक्षा, वन संरक्षण र कृषि विकासलाई एकअर्कासँग जोडेर अगाडि बढाउनुपर्ने उनको बुझाइ छ।
राजनीतिसँगै कृषि व्यवसायलाई निरन्तर अघि सारेका तामाङले अहिले बेमौसमी तरकारी खेती, लोकल कुखुरापालन, भैसीपालन र बाख्रापालनलाई सशक्त रूपमा अघि सारेका छन्। उनले मात्र तरकारी खेतीबाट वार्षिक १ लाख ५० हजार, बाख्रापालनबाट करिब १ लाख ४० हजार, कुखुरापालनबाट १ लाखभन्दा बढी आम्दानी गर्दै आएका छन्।
तरकारी खेतीबाट राम्रो आम्दानी भए पनि पछिल्लो समय भारतीय तरकारीको आक्रमण र आर्थिक मन्दीका कारण स्थानीय उत्पादनले उचित मूल्य पाउन नसकेको उनको गुनासो छ। उनले भने, “स्थानीय किसानको पसिना खेर जानु हुँदैन, तर बजारमा बाहिरबाट आएको तरकारीले हामीलाई प्रतिस्पर्धा गर्नै नसक्ने अवस्था बनाएको छ।
नरबहादुर तामाङ कृषि व्यवसायलाई केवल आय–आर्जनको साधन मात्र नभई समाज परिवर्तनको आधार मान्छन्। स्थानीय युवालाई आत्मनिर्भर बनाउन र वैदेशिक रोजगारीतर्फ धकेलिनु नपरोस् भन्ने उद्देश्यले उनले निरन्तर कृषिलाई प्रोत्साहन दिँदै आएका छन्।
राजनीति र समाज सेवामा क्रियाशील रहे पनि तामाङले खेतीपातीलाई कहिल्यै छाडेनन्। उनको जीवनयात्रा गाउँ–समाजसँग गासिएको छ, जसमा राजनीति, सहकारी, शिक्षा र कृषि सबैलाई समानान्तर रूपमा अघि बढाइएको छ।
