खेमराज भट्ट
काठमाडौं – नेपाली चलचित्र उद्योगमा पछिल्ला वर्षहरूमा शहरी कथावस्तु, प्रेमकथा र व्यवसायिक मनोरञ्जनले बजार ओगटिरहेको बेला, निर्देशक खिलबहादुर गुरुङले नयाँ फिल्म ‘रिमै’ मार्फत गाउँको सुगन्ध, सामाजिक वास्तविकता र पारिवारिक सम्बन्धलाई पुनः केन्द्रमा ल्याउने प्रयास गरेका छन्। भदौ २० गतेदेखि देशभरका हलहरूमा प्रदर्शनमा आएको यस चलचित्रलाई दर्शकहरूले उत्सुकतापूर्वक प्रतिक्षा गरेका थिए।
फिल्मको कथा सुप्रसिद्ध साहित्यकार उपेन्द्र सुब्बाले लेखेका हुन्। ग्रामीण जीवनका दुःख–सुख, आन्तरिक द्वन्द्व र परिवार–समाजबीचको संघर्षलाई आफ्ना कथामा कलात्मक ढंगले उतार्ने उनको शैलीलाई नेपाली साहित्यमा खास मानिन्छ। यही शैलीलाई पर्दामा रूपान्तरण गर्ने जिम्मा निर्देशक गुरुङले लिएका छन्। फिल्मलाई हेर्दा लाग्छ, सुब्बाको कलमले भोगेका पीडा र यथार्थलाई गुरुङले क्यामेराको दृष्टिमा पुनः जिवन्त पारेका छन्।
फिल्मको छायांकन गोरखा जिल्लाको सिरानचोक वरिपरि गरिएको छ। हरियाली डाँडा, पुराना बस्ती, माटोको गन्ध र ग्रामीण जीवनशैलीको मौलिकता नै चलचित्रको आत्मा बनेको छ। यसरी यथार्थपरक परिवेशमा गरिएको छायांकनले दर्शकलाई केवल दृश्यात्मक आनन्द मात्र दिँदैन, उनीहरूलाई आफ्नै गाउँघर र बाल्यस्मृतिमा फर्काइदिन्छ।
कलाकारहरूको छनोट पनि कथावस्तुकै अनुरूप देखिन्छ। दयाह्याङ राईको स्वाभाविक अभिनय, गौमाया गुरुङको संवेदनशील अभिव्यक्ति, कविता आले र पुष्कर गुरुङको उपस्थितिसँगै बुद्धि तामाङको जीवन्त चरित्र–निर्माणले फिल्मलाई सबल बनाएको छ। यी कलाकारहरूले गाउँघरका सामान्य तर गहिरा जीवनका पात्रलाई पर्दामा उतार्दा दर्शकले आफ्नै वरपरका मानिसलाई देखेजस्तो अनुभूति गर्ने सम्भावना छ।
फिल्म ‘रिमै’ केवल एक पारिवारिक कथा होइन; यो नेपाली समाजको ऐना हो। समाजभित्र लुकेका अन्तरविरोध, पारिवारिक कलह, प्रेम र घृणा, र जीवनका उतारचढावलाई यसले दृश्यात्मक कथामा बुनिएको छ। फिल्मले उठाएका प्रश्नहरू—‘गाउँको भविष्य कता जाँदैछ?’, ‘सम्बन्धहरू कसरी जोगिने हुन्?’, ‘जीवनको मूल्य के हो?’—दर्शकले आफैँसँग सोध्नुपर्ने हुन्छ।
पछिल्लो समय बक्स अफिसका दबाब, स्टारडम र व्यावसायिक सफलता मात्र केन्द्रमा हुने प्रवृत्तिबीच *‘रिमै’*लाई एउटा साहसिक प्रयासका रूपमा लिइएको छ। यसले मनोरञ्जनसँगै सामाजिक चेतना, मौलिकता र कलात्मक अभिव्यक्तिलाई महत्व दिएको छ। नेपाली सिनेमा केवल हाँसो र रमाइलोका लागि मात्र नभई, जीवन र समाजको गहिरो सत्य प्रस्तुत गर्ने माध्यम हो भन्ने कुरा यसले पुष्टि गर्न खोजेको छ।
रिमै ले गाउँको माटो, बोली–बचन र समाजको आत्मालाई पर्दामा उतार्दै, दर्शकलाई आफ्नै जीवनसँग संवाद गर्न बाध्य बनाउँछ। यो केवल चलचित्र होइन, गाउँघरको जीवन्त दर्पण हो। नेपाली चलचित्र उद्योगलाई मौलिकताको बाटोतर्फ धकेल्ने यो प्रयासले कस्तो प्रभाव पार्छ, त्यो भने दर्शककै प्रतिक्रिया र समर्थनले ठहर गर्नेछ।
