काठमाडौं, असोज २९ —
नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनका अनुभवी नेता, दार्शनिक र सौन्दर्यशास्त्री मोहन वैद्य ‘किरण’ ले असोज २९ गते क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालका महासचिव तथा केन्द्रीय सदस्य पदबाट राजीनामा दिएर उच्च राजनीतिक नैतिकताको उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्।
प्युठान जिल्लाको खैरा गाउँमा शशिधर वैद्य र जानुका वैद्यका पुत्रका रूपमा जन्मिएका वैद्यले २०२१ सालमा कम्युनिष्ट पार्टीको सदस्यता आवेदन दिएपछि आफ्नो राजनीतिक यात्रा सुरु गरेका थिए।
२०२२ सालमा सदस्यता प्राप्त गरेपछि उनले दर्शनशास्त्रमा उच्च अध्ययन गर्दै वाम आन्दोलनमा वैचारिक र सैद्धान्तिक नेतृत्वको भूमिकामा प्रवेश गरे।
राजनीतिक जीवनको आरम्भदेखि नै वैद्य निरन्तर संघर्षमा रहँदै आएका छन्।
२०२४ सालमा माओको रातो लकेट लगाएको आरोपमा महेन्द्र सरकारले उनलाई पहिलोपटक गिरफ्तार गर्यो।
२०२६ सालमा प्युठानमा किसान आन्दोलनका क्रममा दोस्रोपटक पक्राउ परे।
२०२९ सालमा पोखराबाट पार्टीका दस्तावेजसहित तेस्रोपटक गिरफ्तार भएका उनी २०३१ सालमा नेकपा (चौम) को केन्द्रीय सदस्यमा निर्वाचित भए।
२०४१ सालमा नेकपा (मशाल) का महासचिव बनेर उनले देशव्यापी राजनीतिक अभियान सञ्चालन गरे।
तर २०४५ सालमा उक्त पदबाट राजीनामा दिएर पार्टीभित्र सिद्धान्त र संगठनात्मक स्पष्टता खोज्ने प्रयासमा लागे।
२०५१ सालमा नेकपा (माओवादी) का पोलिटब्युरो सदस्य बनेपछि वैद्यले पार्टीलाई जनयुद्धतर्फ लैजाने रणनीतिक योजना तयार गर्न मुख्य भूमिका खेले।
२०५२ फागुन १ बाट सुरु भएको दिर्घकालीन जनयुद्धमा उनी मुख्य योजनाकार, प्रचण्डका गुरु, रणनीतिक सल्लाहकार र वैचारिक मार्गदर्शकका रूपमा स्थापित भए।
भारतमा भुमिगत अवस्थामा रहँदा २०६० सालमा गिरफ्तार भएका वैद्य २०६३ मंसिर १५ गते रिहा भए।
२०६४ सालमा संविधानसभा सदस्य बने पनि उनले एक वर्षभित्र राजीनामा दिए।
पछिल्ला वर्षहरूमा उनी एनेकपा (माओवादी) का वरिष्ठ उपाध्यक्ष, र २०७२ मा गठन भएको नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) तथा क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालका महासचिवका रूपमा सक्रिय रहे।
साहित्यिक नाम ‘चैतन्य’ — जुन नाम प्रसिद्ध साहित्यकार पारिजातले दिएका थिइन् — बाट वैद्यले दर्शन, समाजशास्त्र र सौन्दर्यशास्त्रका क्षेत्रमा गहिरो योगदान दिएका छन्।
उनका लेखन र विचारले नेपाली मार्क्सवादी दर्शनको आधार बलियो बनाएको छ।
मोहन वैद्यका प्रमुख कृतिहरू
संघर्षको दर्शन (२०३८–२०६० सम्मका दार्शनिक आलेखहरूको सङ्गालो)
मार्क्सवादी दर्शन
हिमाली दर्शन
मार्क्सवादी कलादृष्टि र समीक्षा (२०५४)
क्रान्ति र सौन्दर्य (२०६४)
मार्क्सवादी सौन्दर्य चिन्तन (२०६९)
मार्क्सवादी समालोचना (२०७७)
क्रान्ति र सिद्धान्त (२०२९–२०६७ का ऐतिहासिक दस्तावेजमा आधारित)
मार्क्सवाद र संस्कृति
क्रान्ति र विद्रोह
नेपाली समाज र संस्कृति : एक संक्षिप्त अध्ययन
संशोधनवाद र पश्चगमन
राजनीतिक अर्थशास्त्र, समाजशास्त्र र दर्शनका विषयमा वैद्यका सयौं लेख र व्याख्यानहरू प्रकाशित छन्।
मोहन वैद्य ‘किरण’ केवल एक राजनीतिज्ञ होइनन्, उनी दर्शन, सौन्दर्य र क्रान्तिको त्रिवेणी हुन्।
उनको हालको राजीनामाले न केवल संगठनात्मक परिवर्तनको संकेत दिन्छ,
बरु राजनीतिक नैतिकता र सिद्धान्तप्रतिको प्रतिबद्धताको सशक्त सन्देश पनि दिन्छ।
