रैकवार खबर भदौ १
कैलाली – वेला गाउँ… बिहानैको हल्का कुहिरोमा हरियो बारी, पर धुलो उडाउँदै जाने बाटो, र त्यही बाटो जंगलको छेउमा पसिनाले सिंचित एउटा सपना पलाइरहेको छ। त्यो सपना बोकेकी महिला हुन्—सविता राना।
१० बाट सुरु, १५० सम्मको यात्रा
पाँच वर्षअघि उनले साहस जुटाइन्। घरको आँगनमा जम्मा १० वटा बंगुर ल्याएर राखिन्। धेरैले हाँसे, कतिले हेला गरे—“बंगुर पालेर भविष्य बन्छ?” भन्ने प्रश्न हावामा उड्थ्यो। तर सविता मौन मुस्कुराइन्। उनको मुटुमा एउटा विश्वास थियो“मिहिनेत गर्नुपर्छ, फल अवश्य पाइन्छ।”
आज त्यही विश्वास खोरभित्र १ सय ५० बंगुर बनेर जिउँदो प्रमाण झैं उभिएको छ।
श्रम र आँसु-: सविता र उनका श्रीमान दुवै बिहान सबेरै उठ्छन्। उनीहरूको दिन चुल्होभन्दा बढी खोरमै बित्छ। चारा तयार गर्ने, खोर सफा गर्ने, बंगुरको हेरचाह गर्ने—सबै काम उनीहरूले आफ्नै हातले गर्छन्।बंगुर दिनमा एकदेखि डेढ किलो दाना खान्छन्। त्यो दाना दिनु केवल पेट भर्ने दायित्व होइन, त्यो भविष्यमा आशा खुवाउने अटल विश्वास हो।
तर संघर्ष सजिलो छैन। बिजुली नहुँदा दाना बनाउने मेसिन चल्दैन। हातले गर्नुपर्छ, पसिना अझ बढ्छ। सविता भन्छिन्—“बिजुली नभएर दाना बनाउन कति दुःख हुन्छ, त्यो हामी मात्र बुझ्छौं।”
लक्ष्यभन्दा ठूलो सपना-:आज उनीसँग १ सय ५० बंगुर छन्। तर उनको नजर अझ पर पुग्छ। पाँच वर्षभित्र २ हजार बंगुर बनाउने ठूलो सपना बोकेकी छन्। त्यो सपना केवल व्यक्तिगत होइन, त्यो अन्यलाई समेत आत्मनिर्भर बनाउन खोज्ने सपना हो।
विदेशभन्दा आफ्नै माटो-:सविताको आवाजमा पीडा पनि छ, गर्व पनि। “हामी विदेशमा १२–१८ घण्टा पसिना बगाउँछौं, तर आफ्नै भूमिमा ४ घण्टा पनि काम गर्न चाहँदैनौं। राज्यले किसानलाई हेर्नुपर्छ। हामीले काम गर्यौं भने देशमै रोजगारी हुन्छ, किन विदेश जानुपर्ने?”
कस्तो तीक्ष्ण प्रश्न! यो केवल उनको व्यक्तिगत गुनासो होइन, लाखौं किसानको मौन पीडा हो। खेतमा पसिना बगाउने किसानलाई राज्यले अझै चिन्न सकेको छैन।
राज्यका लागि सन्देश-:सविता रानाको कथा कुनै एउटा घरको कथा होइन, यो त सम्पूर्ण कृषकको गाथा हो। यदि राज्यले यस्ता किसानलाई संरक्षण गराेस भने, गाउँमै रोजगारी सिर्जना हुन्छ, युवाहरूलाई विदेश धकेल्ने बाध्यता घट्छ। तर, राज्य मौन रह्यो भने पसिनाले बुनिएका यस्ता सपना फेरि निराशामा डुब्नेछन्।
पसिनाको कविता-:सविताको कथा सुन्दा आँखा रस्छ, तर गर्वले छाती चौडा हुन्छ। उनी केवल बंगुरपालक मात्र होइनन्, उनी श्रम, धैर्य र आत्मनिर्भरताको जीवित प्रतीक हुन्। खोरभित्रका गुर्राहटहरू केवल जनावरका आवाज होइनन्, ती आवाजमा आत्मनिर्भर नेपालको गीत गुन्जिन्छ।
अन्त्य होइन, शुरुआत-:वेला गाउँका साँघुरा गल्लीहरूमा आज सविता रानाको नाम प्रेरणाको दीप बनेर चम्किरहेको छ। उनले प्रमाणित गरिसकेकी छन्—देश बनाउन सिंहदरबारको कुर्सी मात्र हैन, गाउँघरमा पसिना बगाउने किसानको हात पनि चाहिन्छ।उनको जीवन, उनको पसिना, उनको सपना—सबै मिलेर एउटा गाथा बनेको छ। त्यो गाथा नेपालकै आत्मनिर्भर भविष्यको हो।
