हेमा भट्ट
२० कात्तिक
धनगढी – सुदूरपश्चिम प्रदेश कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लामा तिहार सकिएलगत्तै छठको तयारी सुरु भएको छ, लोकआस्थाको महापर्व छठका लागि माेहना नदि लगायत नजिकका जलाशयको सरसफाइ र पूजाका लागि घाट निर्माण एवं आवश्यक सामग्रीको खरिदबिक्री गर्न व्यस्तता बढेको छ ।
धनगढीमा छठ पर्वका लागि माेहना नदिमा सजावट निर्माण तीव्र रूपमा भइरहेको छ । दीपावली सकिएलगत्तै छठ पर्व सुरु हुने हुँदा घाट निर्माणलाई तीव्र पारिएको हो । सूर्य उपासनाको यस पर्वमा पानीमा उभिएर उदाउँदो र अस्ताउँदो सूर्यदेवलाई अर्घ दिनका लागि जलाशयहरूलाई विशेष रूपमा सजाइन्छ । पोखरीको सजावटमा पोखरी वरपर बाँसका भाटाले तयारी पारिएका घाटमा रङ्गीचङ्गी कपडा, टेन्ट,केराको बोट र झिलिमिली बत्तीले सजाइन्छ । जसमा छठ व्रतालुहरूले छठपूजाका सामग्री लस्करै सजाएर राख्ने गर्छन् । चार दिनसम्म मनाइने यसपर्वको पहिलो दिन आज व्रतीहरुले नहा खा अर्थात् नुहाएर खाने गर्दछ। आज व्रतालुले जीउ चोख्याउने काम गर्दछन्।
त्यस्तै पर्वको दोस्रो दिन बुधबार खर्ना मनाइनेछ । खर्नाका दिन व्रतीले दिनभरि उपवास निराहार बसेर राति छठ देवतालाई आगमनको निम्तो दिँदै कूल देवताको पूजा गर्नेछन् र राति अरवा अरबाईन (विनानुन हालेको) खानेकुरा खाने चलन छ। त्यस्तै षष्ठीका दिन अर्थात् बिहीबार साँझ गहुँ र चामल ओखल, जातो वा ढिकीमा कुटान पिसान गरी सोबाट निस्केको पीठोबाट बनाइएका विभिन्न गुलियो खाद्यसामग्री ठकुवा, भुसवा, खजुरीया, पेरुकियाजस्ता पकवान र विभिन्न फलफूल तथा मुला, गाजर, बेसारको गाँहो, भोगटे, ज्यामिरी, नरिवल, सुन्तला, केरा नाङ्लो, कोनिया, सरवा, ढाकन, माटोको हात्ती, ठूलो ढाक्कीमा राखी परिवारका सम्पूर्ण सदस्य विभिन्न भक्ति एवं लोकगीत गाउँदै निर्धारित जलाशय नजिक बनाएको छठ घाटसम्म पुग्नेछन्। पछिल्लो समय कैलाली, कञ्चनपुर लगायत पहाडी जिल्लामासमेत धुमधामका साथ छठ पर्व मनाउन थालिएको छ ।