खेमराज भट्ट, काठमाडौं —
आजको काठमाडौंले आफ्नै रूप फेरेको अनुभूति दिलायो। सहरको बीच भाग, टुँडिखेल, हजारौं सुदूरपश्चिमेलीको उत्साह, नृत्य, गीत र सांस्कृतिक झल्कीसँग धड्किरहेको थियो। गौरा पर्वको अवसरमा यहाँ उपस्थित भक्तजन, विद्यार्थी, कलाकार, संघ–संस्था र समाजसेवीहरूको जमघटले टुँडिखेललाई क्षणभरमै सुदूरपश्चिमको गाउँघरमा रुपान्तरण गरिदियो।
गौरा पर्व केवल पूजा मात्र होइन, यो एक सांस्कृतिक जगेर्ना हो। महिलाहरू रंगीचंगी चोली–फेतामा सजिएर देउडाको गोलो बनाएर नाचिरहेका थिए, पुरुषहरू परम्परागत ढाका टोपी, दौरा–सुरुवालमा ताल मिलाउँदै उभिएका थिए। देउडाको स्वर गुञ्जिँदा टुँडिखेल केवल मेला होइन, सुदूरपश्चिमकै साँगीतिक धड्कन जस्तो लाग्थ्यो।
भक्तजनहरूले गौरा–महेश्वरको पूजा अर्चना गर्दै परिवारमा सुख–शान्ति, आयु र ऐश्वर्यको कामना गरे। केही आमाहरूले आफ्ना छोराछोरीलाई देउडाको तालमा नचाउँदा गर्वले भरिएका आँखा चम्काइरहेका थिए।
कार्यक्रमका वक्ताहरूले गौरा केवल सुदूरपश्चिमेलीहरूको होइन, सम्पूर्ण नेपालीको साझा उत्सवका रूपमा स्थापित गर्नुपर्नेमा जोड दिए। एकताले बुनिएको यो पर्वले सांस्कृतिक विविधतालाई एकै ठाउँमा ल्याउने सन्देश दिन्छ भन्ने धारणा साझा गरियो।
एक युवकले भावुक हुँदै भने, “गौरा हाम्रो जीवनशैली हो। राजधानीमै यो उत्सव भव्य रूपमा मनाउन पाउँदा गाउँघरको सम्झना जाग्छ।” अर्की महिला सहभागीले भनिन्, “देउडा नाच्दा थकाइ मेटिन्छ। यो हाम्रो पहिचान हो, यसलाई हरेक पुस्ताले सिक्नुपर्छ।
पर्वलाई अझ रोचक बनाउन देउडा प्रतियोगिता, सांस्कृतिक झाँकी, परम्परागत खेल र सुदूरपश्चिमेली खानपानसमेत प्रस्तुत गरियो। नेपाली धुनमा रमाइरहेका युवायुवतीहरूको भीडले राजधानीमा सुदूरपश्चिमको पहिचानलाई झन् प्रस्ट बनायो।
पहिले मुख्यतः सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लामा मात्र धुमधामले मनाइने गौरा पर्व पछिल्ला वर्षहरूमा राजधानीमा पनि भव्य उत्सवका रूपमा स्थापित हुँदै गएको छ। काठमाडौंमा बसोबास गर्ने सुदूरपश्चिमेलीहरूले आफ्नो मौलिकता जोगाउन यसलाई “संस्कृतिको पुल”को रूपमा अंगालेका छन्।
आजको टुँडिखेलले साँच्चिकै सन्देश दियो— “हाम्रो संस्कृतिको जगेर्ना हाम्रो गर्व।” धार्मिक आस्था, सांस्कृतिक विविधता र आपसी सद्भावले भरिएको यस पर्वले काठमाडौंलाई एकदिनका लागि सुदूरपश्चिममा बदलिदियो।
