सरस्वती सुनार
चैत्र २३ धनगढी
कञ्चनपुरको कृष्णपुर नगरपालिका–९ स्थित राजघाटको वनदेवी सामुदायिक वनभित्र फैलिएको टुप्पा ताल प्राकृतिक सौन्दर्य र जैविक विविधताको स्रोतका रूपमा परिचित हुँदै गएको छ। सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका अध्यक्ष निरज भण्डारीका अनुसार तालको क्षेत्रफल करिब ८ हेक्टर रहेको छ, जहाँ पर्यटकको आकर्षण बढ्दो छ, र यसलाई व्यवस्थित पर्यटन स्थल तथा जैविक संरक्षण क्षेत्रको रूपमा विकास गर्ने योजना अगाडि बढाइएको छ।
रैकवार खबरसँगको कुराकानीमा अध्यक्ष भण्डारीले तालमा आगामी वर्षदेखि डुङ्गा चलाउने तयारी भइरहेको जानकारी दिए। साथै, तालको किनारमा करिब ५०० मिटर लामो मोर्निङ वाक ट्र्याक निर्माण गरिने लक्ष्य लिइएको छ। यसले स्थानीयबासीका लागि स्वस्थ जीवनशैलीको माध्यम मात्र नभइ पर्यटकका लागि थप आकर्षणको बिन्दु बन्ने अपेक्षा गरिएको छ।
भण्डारीका अनुसार, टुप्पा तालको वरपरको क्षेत्र दिनप्रतिदिन चराचुरुङ्गी र बन्यजन्तुहरूको सुरक्षित बासस्थानका रूपमा विकास भइरहेको छ। “पछिल्लो समय विभिन्न प्रजातिका चराहरू देखिन थालेका छन्, जुन जैविक विविधताको संकेत हो,” भण्डारी भन्छन्।
उनले थपे, “पर्यटकहरू चितवन, भारत र अन्य नजिकका क्षेत्रहरूबाट यहाँ आइरहेका र आउने सम्भावना रहेको बताउँछन्। विशेष गरी हरेक शनिबार स्थानीय तथा बाह्य पर्यटकहरूको चहलपहल देखिन्छ।”
योजनाको सफल कार्यान्वयनका लागि सरकारको सहयोग अपरिहार्य रहेको उनको भनाइ छ। “डिपिआर तयार भएपछि सरकारले साथ दिएमा पर्यटन र वातावरण दुवैको संरक्षण सम्भव छ,” उनले जोड दिए।
टुप्पा ताल क्षेत्रलाई अझ व्यवस्थित बनाउन भिउ टावर बनाइसकिएको छ, जसले तालको सौन्दर्य दृश्यावलोकनमा सहयोग पुर्याउँछ। साथै, वरिपरिका क्षेत्रहरूमा पार्क निर्माण, वनभित्रका बाटोहरूको सुधार र चराचुरुङ्गी अध्ययन केन्द्रको सम्भावना पनि अध्ययनको चरणमा रहेको जानकारी अध्यक्षले दिए।
सामुदायिक वनले घाँस साउला संकलन गर्दा एक जाल बराबर १० रुपैयाँ इनाम स्वरूप उपभोक्तालाई दिने निर्णय गरेको छ, घाँस दाउरा जसबाट संकलित रकम ताल संरक्षण र पूर्वाधार विकासमा खर्च गरिनेछ।
स्थानीय समुदायको सक्रियता, संरक्षणप्रति जिम्मेवारी र सरकारी सहकार्यले टुप्पा ताललाई पर्यटन र जैविक संरक्षणको उत्कृष्ट उदाहरण बनाउने दाबी गरिएको छ।
सारांश: टुप्पा ताल अब केवल पर्यटन गन्तव्य मात्र नभई, चराचुरुङ्गी तथा बन्यजन्तुको सुरक्षित बासस्थानका रूपमा पनि विकास हुँदैछ। स्थानीय र सरकारी प्रयासद्वारा यो क्षेत्रले प्रकृति, पर्यटन र संरक्षणको त्रिवेणी जस्तै महत्व राख्ने सम्भावना बोकेको छ।
